ከዛሬ ስድስት ዓመት በፊት በኢትዮጵያ ምድር የለውጡ ንፋስ መንፈስ ሲጀምር በቀዳሚነት ትኩረት ከተሰጣቸው መካከል አንደኛው ሚዲያው ነበር፡፡ ከምርጫ 97 በኋላ በቀድሞው መንግሥት ለአፈና መሣሪያነት ከዋሉ ሦስቱ ሕጎች መካከል አንዱ የሚዲያ ነፃነት ሕግ እንደነበር አይዘነጋም፡፡ በወቅቱ በርካታ የዘርፉ ባለሙያዎችና ባለድርሻ አካላት ከፍተኛ ተሳትፎ በሥራ ላይ ላይ ያለው የሚዲያ ነፃነት ሲፀድቅ፣ ለለውጡ መንግሥት ትልቅ ስምና ዝና ያጎናፀፈና ብዙዎችንም ያስደሰተ እንደነበረ ይታወሳል፡፡ ከሚዲያ ነፃነት ሕጉ በተጨማሪ የበጎ አድራጎት ድርጅቶችና የፀረ ሽብርተኝነት ሕጎችም እንደገና ተለውጠው ሲወጡ ብዙዎች ተደስተዋል፡፡ ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ግን የሚዲያ ነፃነት ሕጉን የሚያሻሽል ረቂቅ ሕግ ለፓርላማው ቀርቦ ሲነበብ፣ በብዙዎች ዘንድ ሐዘንና ድንጋጤ የፈጠረ ክስተት ነው ያጋጠመው፡፡ የመገናኛ ብዙኃን ባለሥልጣንን ነፃነትና ገለልተኝነት የሚገዳደሩ አንቀጾች ይዞ የቀረበው ረቂቅ ሕግ፣ በብዙዎች ዘንድ የሚዲያ ነፃነትን በመጋፋት ተስፋ እንደሚያጨልም ሥጋት ፈጥሯል፡፡
በሥጋትነት ከሚጠቀሱት መካከል በሥራ ላይ ያለው የሚዲያ ነፃነት ሕግ ለመገናኛ ብዙኃን ባለሥልጣን ቦርድ አባልነት የሚታጩ ግለሰቦች በሕዝብ ጥቆማ እንደሚቀርቡ፣ የቦርድ አባላትም የማንኛውም ፖለቲካ ፓርቲ አባል መሆን እንደሌለባቸው መደንገጉ አይዘነጋም፡፡ በአሁኑ ረቂቅ ሕግ ግን እነዚህ ሁለት ጉዳዮች ተሰርዘው የፖለቲካ ፓርቲ አባላት የቦርድ አባላት መሆን እንደሚችሉና ለጠቅላይ ሚኒስትሩ ተሿሚዎችን የመመደብ ብቸኛ ሥልጣን ይሰጣል፡፡ በዚህም ምክንያት በፓርላማ በተደረገ የሕዝብ ውይይት ላይ፣ በርካታ የሚዲያና የሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች ተወካዮች ረቂቁን በመቃወም ማስተካከያ እንዲደረግ በአፅንኦት ማሳሰቢያ መሰጠቱ ይታወሳል፡፡ የመንግሥት ሥጋት ለመግለጽ በውይይቱ ወቅት ተገኝተው ማብራሪያ የሰጡ ኃላፊዎች ያቀረቡት መከራከሪያ ውኃ የሚቋጥር አልነበረም፡፡ በኢትዮጵያ ሚዛናዊና ትክክለኛ የሚዲያ ምኅዳር መፍጠር የሚቻለው፣ የሚዲያ ነፃነትን ለማስከበር የሚረዱ ዓለም አቀፍ መመዘኛዎችን የሚመጥኑ ዕርምጃዎች ሲወሰዱ ነው፡፡
በተባበሩት መንግሥታት ድርጅት (ተመድ) ሁለንተናዊ የሰብዓዊ መብት ድንጋጌዎች ውስጥ ከሠፈሩ መብቶች መካከል አንዱ ሐሳብን በነፃነት መግለጽ ነው፡፡ ይህንን ድንጋጌ ተቀብለው የሕጋቸው አካል ያደረጉ አገሮች በሙሉ ይገዙበታል፡፡ ተግባራዊም ያደርጉታል፡፡ ይህንን ዓይነቱን ሕጋዊ መንገድ ባለመከተል የሚፈጸም ማንኛውም ሕገወጥ ድርጊት ያስወግዛል፡፡ ቮልቴር የተባለው ዝነኛ ፈላስፋ፣ ‹‹የምትናገረውን ሁሉ ባልቀበለውም እስከ ሕይወቴ ፍፃሜ ድረስ በነፃነት እንድትናገር ጥብቅና እቆምልሃለሁ…›› ያለው ከብዙ መቶ ዓመታት በፊት እንደሆነ በታሪክ ተመዝግቧል፡፡ ሐሳብን በነፃነት የመግለጽ መብት አካል የሆነው የፕሬስ ነፃነት እንዲከበር የመገናኛ ብዙኃን ባለሥልጣን ገለልተኛ ተቋም እንዲሆን ማገዝ ይገባል፡፡ የቦርድ አባላቱም ከማናቸውም የፖለቲካ ፓርቲ ጋር ንክኪ የሌላቸው እንዲሆኑ መደረግም ይኖርበታል፡፡ የቦርድ አባላቱ በሙያቸው አንቱታን ያተረፉና ለሚዲያ ነፃነት ከፍተኛ አስተዋፅኦ ሊያበረክቱ የሚችሉ መሆን አለባቸው፡፡ በዚህ መሠረት ሕጉ ሲቀረፅ ሚዲያው በሒደት ራሱን በራሱ የሚቆጣጠርበት ምዕራፍ ላይ ይደርሳል፡፡
የኢትዮጵያ የሚዲያ ምኅዳር ውስጥ በኃላፊነትና በነፃነት ለመሥራት የሚያስችል ዕድል መኖር አለበት፡፡ ለዚህ ደግሞ ሚዲያዎች ነፃነታቸውን ብቻ ሳይሆን ያለባቸውን ኃላፊነትም መረዳት ይገባቸዋል፡፡ በዚህም መሠረት ከሐሰተኛ መረጃ አስተላላፊነት በመታቀብ እውነተኛና ሚዛናዊ ዘገባዎችን መሥራት ይጠበቅባቸዋል፡፡ የኢትዮጵያ መገናኛ ብዙኃን ምክር ቤት፣ የሚዲያ ማኅበራት፣ የሚዲያ ባለሙያዎችና ሌሎች ባለድርሻ አካላት አስተዋፅኦ ከፍ እንዲል የመንግሥት ዕገዛ ያስፈልጋል፡፡ ሐሰተኛ መረጃዎችንና ያለ ቅጥ የተጋነኑ ዘገባዎችን መግታት የሚቻለው፣ የሚዲያን ተቋማዊ አደረጃጀት በማጠናከርና የጋዜጠኞችን ሙያዊ ክህሎት በሥልጠና በማሳደግ ነው፡፡ ሙያዊ ሥነ ምግባርን የተላበሰ የሚዲያ ምኅዳር እንዲኖር ከቅንነት የመነጨ ሕግ መውጣት አለበት፡፡ ከዚህ ውጪ መብትና ነፃነት ሊያፍን የሚችል ሕግ ለአገር የሚያስከትለው ኪሳራ ነው፡፡ የረቂቅ ሕጉ አወጣጥ በሕዝብ ዘንድ ተዓማኒነት እንዲያገኝ በፓርላማ የተሰጡ ምክረ ሐሳቦች ይካተቱ፡፡
ሚዲያው ለዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ግንባታ ዕምቅ አቅም ማውጣት የሚችለው፣ ለተቋማዊ አደረጃጀቱና ለሙያዊ ክህሎቱ የሚረዳ ድጋፍና ዕገዛ ሲያገኝ ነው፡፡ ድጋፉ ነፃነቱንና ገለልተኝነቱን የማይጋፋና ሚናውን የማያደናቅፍ ሊሆን የሚችለው ተቋማዊ አደረጃጀቱ ሲጠናከርና ክህሎቱ ሲጎለብት ነው፡፡ ለዚህ ደግሞ አሳሪ ሳይሆን አሠሪ ሕግ ያስፈልገዋል፡፡ የሚዲያው ህልውና አስተማማኝ ሆኖ እንዲቀጥል የሚያግዝ ሕግ ሲኖር ግልጽነትን፣ ተጠያቂነትንና ኃላፊነትን መርህ ያደረጉ የሚዲያ ውጤቶች በአማራጭነት ለሕዝብ ይዳረሳሉ፡፡ አዲሱ ረቂቅ ሕግ የአገር ደኅንነትንና ሰላምን ከማረጋገጥ አኳያ ታስቦባቸው የተደነገጉ አንቀጾችን ማካተቱ እንዳለ ሆኖ፣ በተለይ በመገናኛ ብዙኃን ባለሙያዎችና በሲቪል ማኅበረሰብ ድርጅቶች የቀረቡ ሥጋቶች ትኩረት ሊያገኙ ይገባል፡፡ ረቂቁ ከመፅደቁ በፊትም ተጨማሪ ውይይቶች ተደርገው መግባባት ላይ መደረስ አለበት፡፡ ኢትዮጵያን በዓለም አቀፍ ደረጃ ስሟን ካጠፋው አፋኝ የነበረው የሚዲያ ሕግ የገላገለው በሥራ ላይ ያለው ሕግ፣ በሌላ ማሻሻያ ሲተካ የበለጠ ነፃነትን ማረጋገጥ ይጠበቅበታል፡፡
አንድ አገር ከፀረ ዴሞክራሲያዊ አገዛዝ ወደ ዴሞክራሲያዊ ሥርዓት እንድትሸጋገር አስፈላጊ ከሆኑ ቁልፍ ግብዓቶች ውስጥ አንዱ የፕሬስ ነፃነት ነው፡፡ የፕሬስ ነፃነት የሚያስፈልገው ሕግ አውጭው፣ ተርጓሚውና አስፈጻሚው ተግባራቸውን እየተናበቡ ማከናወናቸውን ለመከታተል ነው፡፡ ችግር ሲኖር ደግሞ በመረጃ ላይ ተመሥርቶ ለሕዝብ ማሳወቅ ነው፡፡ የሦስቱን የመንግሥት አካላት የእርስ በርስ መስተጋብር የሚከታተለው ሚዲያ በሠለጠኑ አገሮች ‹‹አራተኛው መንግሥት›› በመባል ይታወቃል፡፡ ዝነኛው የአሜሪካ ፕሬዚዳንት ቶማስ ጀፈርሰን፣ ‹‹ጋዜጣ ከሌለው መንግሥት ይልቅ፣ መንግሥት የሌለው ጋዜጣ እመርጣለሁ…›› ያለው በዴሞክራሲያዊ ሥርዓት ውስጥ ሚዲያው የሚኖረውን ተተኪ የሌለው ሚና ለማሳየት ነበር፡፡ ሕዝቡ ከሚዲያው ጋር ቁርኝት የሚፈጥረው አገሩ በዴሞክራሲያዊ መንገድ ተጉዛ እንድታድግለት ስለሚፈልግ ነው፡፡ በኢትዮጵያ ሕገ መንግሥታዊ ዋስትና የተሰጠው የፕሬስ ነፃነት ያን ያህል ደልቶት ኖሮ አያውቅም፡፡ በበርካታ ችግሮች በመተብተቡ ምክንያት ሁሌም ውዝግብ ውስጥ ነው ያለው፡፡ ይህንን ችግር በማገናዘብ ለሚዲያ ነፃነት ማሻሻያ ረቂቅ ሕጉ በባለድርሻ አካላት የተሰጡ ምክረ ሐሳቦች ዋጋ ይኑራቸው!
